Τι νιώθετε; Μπορείτε να το αντιμετωπίσετε…

Τι είναι ψυχική ασθένεια ή διαταραχή;

Για να απαντηθεί αυτή η ερώτηση πρέπει πρώτα να ορίσουμε την ψυχική υγεία. Σύμφωνα λοιπόν με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO), ψυχική υγεία είναι η κατάσταση εκείνη της συναισθηματικής ευεξίας κατά την οποία το άτομο μπορεί να ζει και να εργάζεται με άνεση μέσα στην κοινότητα αντλώντας ικανοποίηση από τα προσωπικά, επαγγελματικά και κοινωνικά επιτεύγματα του. Η ψυχική διαταραχή, σε αντιδιαστολή, είναι η απόκλιση από την παραπάνω κατάσταση για ένα ικανό χρονικό διάστημα σύμφωνα με ό,τι ορίζεται από τα διαγνωστικά κριτήρια (DSM – ICD), με αποτέλεσμα να παραβλάπτεται η λειτουργικότητα του ατόμου ή η προσωπική του ικανοποίηση.

Ποιος ο ρόλος του ψυχιάτρου;

Ο ψυχίατρος, ως ιατρός, είναι ο κατ’ εξοχήν αρμόδιος επιστήμονας να βάλει τη διάγνωση, να ορίσει τη βαρύτητα της διαταραχής και εν τέλει να καθορίσει το είδος και τη χρονική διάρκεια του θεραπευτικού σχήματος, όταν αυτό απαιτείται.

Γιατί ψυχίατρος και όχι ψυχολόγος;

Ο ψυχίατρος, ως ιατρός, είναι σε θέση να εκτιμήσει το σύνολο της σωματικής και ψυχικής υγείας του ατόμου (στο πλαίσιο και του βιο-ψυχοκοινωνικού μοντέλου προσέγγισης της διαταραχής) με αποτέλεσμα πολλές φορές να αναδεικνύονται και συνυπάρχουσες σωματικές καταστάσεις (θυρεοειδοπάθεια, αναιμία, χρήση ουσιών, κακός τρόπος ζωής κ.α.) που με την κατάλληλη αντιμετώπιση και συνεργασία ιατρικών ειδικοτήτων να αποφευχθεί τελικά η παγίωση της ψυχικής διαταραχής. Συνεπώς, η εκτίμηση από έναν ψυχίατρο δεν περιορίζεται μόνο στα “βαρεια” περιστατικά, όπως έχω ακούσει πολύ συχνά στην κλινική μου πράξη, αλλά αφορά σε μια έγκαιρη και ολοκληρωμένη διαγνωστική προσέγγιση προκειμένου στη συνέχεια να επιτευχθεί η καλύτερη, ασφαλέστερη και σύμφωνα με τις επιθυμίες του θεραπευόμενου, θεραπευτική παρέμβαση.

Τι είναι η ψυχοθεραπεία;

Η ψυχοθεραπεία είναι μια θεραπεία που διενεργείται μέσω του λόγου και κυρίως μέσω της θεραπευτικής σχέσης ανάμεσα σε θεραπευτή και θεραπευόμενο. Στόχος είναι με βάση δίαφορες τεχνικές να παρακαμφθούν τα όποια συμπτώματα καθώς και να γίνει στο μέτρο του δυνατού ο θεραπευόμενος πιο προσαρμοστικός ώστε να προληφθούν ενδεχόμενες υποτροπές.

Πότε είναι αναγκαία τα ψυχοφάρμακα;

Ένας από τους πιο συνιθισμένους φόβους που εκφράζουν οι άνθρωποι που ζητούν την βοήθεια μου πριν και κατά τη διάρκεια του πρώτου ραντεβού είναι να μην τους δώσω φάρμακα, κι αν ναι, αν θα εξαρτηθούν απ’ αυτά. Τα ψυχιατρικά φάρμακα, γνωστά και ως ψυχοφάρμακα ή ψυχότροπα, είναι αναγκαία και για τις περιπτώσεις εκείνες που είτε η χρονική διάρκεια είτε η βαρύτητα της ψυχικής διαταραχής είναι τέτοια που επηρεάζει τη λειτουργικότητα, προσωπική,  επαγγελματική και κοινωνική του ασθενούς. Με άλλα λόγια, αν κάποιος κινδυνεύει να χάσει τη δουλειά του, τις σχέσεις του, το μυαλό του και τέλος ακόμα και την ίδια τη ζωή του από μια κατάσταση που μπορεί να ρυθμιστεί φαρμακευτικά, τότε πολύ απλά και μόνο το αποτέλεσμα που θα προκύψει είναι ικανό να ανασκευάσει τις όποιες αμφιβολίες τόσο του ιδίου όσο και του περιβάλλοντός του. Να τονίσω ότι, εδώ, το θέμα της έγκαιρης διάγνωσης τόσο στην καλύτερη πρόγνωση μιας διαταραχής, από άποψη λειτουργικότητας, όσο και στην ενεργό νευροπροστατευτική δράση των φαρμάκων σε κάποιες κατηγορίες χρόνιων υποτροπιαζουσών διαταραχών (π.χ. σχιζοφρένεια, κατάθλιψη).

Τα φάρμακα αλλοιώνουν τους χαρακτήρες;

Τα φάρμακα έχουν ως στόχο τα μειώσουν τα επίπεδα του stress στον οργανισμό και έτσι να μειώσουν τα συμπτώματα που παράγονται απ’ αυτό. Δεν αλλοιώνουν τον χαρακτήρα αλλά μειώνουν την υπερβολική απάντηση (ελαττωματική προσαρμογή)  ενός ευαίσθητου στο stress ανθρώπου.

Υπάρχει εναλλακτική θεραπεία;

Η αλήθεια είναι ότι γίνεται μεγάλη συζήτηση για οτιδήποτε εναλλακτικό στην εποχή μας.Υπάρχουν φόβος, τραυματικές εμπειρίες από προηγούμενες επισκέψεις σε ψιχιάτρους που δεν ακούν τον ασθενή που ήθελαν να τον “χαπακώσουν”, παρενέργειες φαρμάκων και ακόμα ακόμα “φόβος επιτυχίας”, “αν τελικά γίνω καλά, θα είμαι καλα;”, “τι θα απογίνουμε χωρίς βαρβάρους;” Που έλεγε και ο μεγάλος μας ποιητής. Προσωπικά, είμαι υπέρ του όρου ολοκληρωμένη (intergrated) Ψυχιατρική. Η ειδικότητα την οποία υπηρετώ έρχεται να απαρτιώσει, να συνθέσει το υλικό και το πνευματικό, όπως αυτά συναντώνται στο επίπεδο του εγκεφάλου. Ο άνθρωπος τον οποίο υπηρετώ, ΄όπως και κάθε γιατρός, είναι μια ολοκληρωμένη σύνθετη ύπαρξη αποτελούμενη από σώμα, ψυχή, συναισθήματα, επιθυμίες, δεξιότητες και κυρίως δυναμικό που περιμένει να αναδυθεί. Η οποιαδήποτε θεραπευτική πρόταση οφείλει να είναι ολιστική, με την έννοια του να σέβεται όλα τα επίπεδα ύπαρξης ενός ατόμου αλλά και επιστημονικά τεκμηριωμένη προκειμένου να διασφαλίζεται το “οφελέειν και μη βλάπτειν” του Ιπποκράτη. Ως άνθρωπος και ως επιστήμονας προσπαθώ συνεχώς να διευρύνω τη θεραπευτική μου φαρέτρα με οτιδήποτε θα μπορουσε να ακακουφίσει τον ανθρώπινο πόνο. Φάρμακα, ψυχοθεραπεία, διατροφική εκπαίδευση, εκπαίδευση και επαναπρογραμματισμός τρόπου ζωής, φυσική άσκηση, βελονισμός… Το σημαντικότερο είναι να ζητήσετε βοήθεια και να επιδιώκετε την καλύτερη δυνατή επικοινωνία με το θεραπευτή σας…